Profesor Czesław Strumiłło (1930-2018)

STRUMIŁŁO Czesław (17 II 1930 Wilno - 30 IX 2018) syn Karola i Anieli z d. Jocz; chemik, inżynier chemiczny i procesowy. Ścieżka naukowa: 1952 mgr inż. na Wydz. Chemicznym PŁ, prom. prof. M. Serwiński, 1961 dr na Wydz. Chemii Spożywczej tamże, prom. tenże; 1966 dr hab. w zakresie inżynierii chemicznej tamże, 1974 prof.; 1981 prof. zw. Ścieżka zawodowa: na Wydz. Inżynierii Procesowej i Ochrony Środowiska: 1951–1952 z-ca asyst., 1952–1956 asyst., 1956–1966 adiunkt, 1966–1974 dr hab., 1974–1981 prof. nadzw., od 1981 prof. zw., 1984–1987 prorektor ds. nauki PŁ, 1987–1990 rektor, 1993–1999 dziekan. Kierunki badawcze: teoria i tech. procesu suszenia: kinetyka procesu; modelowanie mat. aparatów suszarniczych, transport wilgoci i ciepła w ciałach porowatych; zagadn. energetyczne; suszenie z wilgoci wieloskładnikowej; suszenie z zastosowaniem spalania pulsacyjnego; obliczanie aparatów suszarniczych; suszenie produktów biosyntezy; nowe metody suszenia w polu elektrycznym oraz z zastosowaniem pomp ciepła. Najważniejsze dokonania naukowe: utworzenie szkoły naukowej w zakresie teorii i techniki suszenia; utworzenie w PŁ Zespołu Nauk. w dziedzinie suszenia o wiodącej roli w kraju i o uznanym autorytecie nauk. w świecie; uzyskanie i publ. wyników badań dot. suszenia biomateriałów oraz materiałów termolabilnych; zastosowanie, wspólnie z zespołem, metody spalania pulsacyjnego do procesu suszenia; oprac. wyników wyjaśniających zjawiska zachodzące wewnątrz suszarek dyspersyjnych, uzyskanie na drodze pomiarów in situ w układzie dwufazowym gaz–cząsteczka nowego mechanizmu procesu suszenia rozpryskowego przy wykorzystaniu techniki laserowej, dane doświadczalne stanowią podstawę do stworzenia wiarygodnych modeli powiększania skali. Recenzje dorobku naukowego: 20 rec. w przew. prof., ok. 50 w przew. dokt. i hab. (również zagr.). Granty, projekty, wdrożenia, patenty: 1971–1980 współpr. z Kombinatem Kopalni i Zakładów Przetwórczych Siarki „SIARKOPOL” w Machowie k. Tarnobrzegu: wdrożenie na 2 ciągach technologicznych superfosfatu instalacji kolumn z wypełnieniem ruchomym do oczyszczania technologicznych gazów odlotowych, wdrożenie 2 kolumn z wypełnieniem ruchomym do pochłaniania gazów fluorowych na liniach technologicznych superfosfatu pylistego, wdrożenie kolumn z wypełnieniem ruchomym na oddz. odzysku związków siarki z wód złożonych; 1974 współpr. z Instytutem Elektrotechniki w Łodzi, oprac. i wdrożenie w Zakładach Produkcji Transformatorów „ELTA” w Łodzi metody ewaporacyjnej suszenia transformatorów dużej mocy, która pozwoliła na zlikwidowanie tzw. „wąskiego przejścia” w produkcji transformatorów; 1974–1975 proj. i wdrożenie w Zakładach Chemicznych „BORUTA” w Zgierzu suszarki ze złożem 304 fontannowym do suszenia past barwników; 1975–1980 współpr. z Biurem Projektów Ochrony Atmosfery w Szczecinie: wspólne wdrożenie kolumny z wypełnieniem ruchomym do oczyszczania gazów odlotowych w Zakładach Chemicznych „POLCHEM” w Toruniu; 1975–1980 współpr. z PAN i Instytutem Chemii Przemysłowej w Warszawie: zastosowanie aparatów wibracyjno-fluidyzacyjnych do suszenia cukru białego w cukrowniach leszczyńskich, oprac. konstrukcji i instalacji suszarek i chłodziarek cukru instalowanych w cukrowniach leszczyńskich w Lesznie, Wschowie i w Rawiczu; 1982–1983 współpr. ze Spółdzielnią Chemików „ORGANIKA” w Strykowie: wdrożenie kolumny z wypełnieniem ruchomym do absorpcji NH3 i H2S z gazów technologicznych odprowadzanych do atmosfery; 1999–2001 współpr. z Procter & Gamble (USA), 2000 współpr. z British Sugar (Wlk. Bryt.), 2001 współpr. z Cabot Corporation (USA); granty: 1999–2001 „Modelowanie efektywnej powierzchni wymiany masy podczas przepływu dwufazowego przez wypełnienie strukturalne”, gł. wyk.; 2000–2001 „Badanie mechanizmu procesów transportu i jakości produktu podczas suszenia rozpryskowego”, gł. wyk.; 2002–2005 „Opracowanie metody powiększania skali suszarek dyspersyjnych w oparciu o badania laboratoryjne i techniki CFD”, kier.; 2007–2010 „Technologia suszenia i mikroenkapsulacji materiałów w postaci pian w układzie dyspersyjnym”, kier. grantów badaw. w ramach współpr. z ośrodkami nauk. w USA oraz w krajach europejskich. Współpraca z ośrodkami naukowymi: 1961–1962 stypendium British Council University of Birmingham (Wlk. Bryt.); 1966–1968 visiting professor w Uniwersytecie Centralnym w Las Villas (Kuba). Miał za zadanie utworzenie laboratorium badawczego oraz rozwinięcie badań w dziedzinie inżynierii chemicznej; 1981–1982 stypendium Royal Society University of Salford (Wlk. Bryt.), 1994–1995 honorary visiting professor Overseas Education Development Department tamże; 1981–1982 współpr. z Electricity Council Research Center (Capenhurst, Wlk. Bryt.); 1992 visiting professor, University of Campinas (Campinas, São Paulo, Brazylia); 1995 visiting professor Tianjin University (Tianjin, Chiny); udział w ok. 70 konferencjach międzynarod. m.in.: 1976 2nd International Conference on The Control of Gaseous Sulphur and Nitrogen Compound Emission held at the University of Salford (Wlk. Bryt.); 1976 Symposium of the CMEA, Halle (Niemcy); 1977 2nd Pacific Chemical Engineering Congress, PACHEC’77, Denver (USA); 1990 X International Congress CHISA, Prague (Czechy); 1991 EFCE Drying Working Party, Fontainebleau (Francja); 1992 8th World Congress of Food Science and Technology, Toronto (Kanada); 1993 EFCE Drying Working Party, Utrecht–Eindhoven (Holandia); 1993 XI International Congress CHISA, Prague (Czechy); 1994 EFCE Drying Working Party, Maastricht (Holandia); 1996 VII World Filtration Congress, Budapest (Węgry); 1996 III International Forum of Heat and Mass Transfer, Mińsk (Białoruś); 305 1996 4th International Conference on Advanced Computational Methods in Heat Transfer HEAT TRANSFER’96, Udine (Włochy); 1996 7th European Conference on Diamond, Diamond-like and Related Materials DIAMOND’96, Tours (Francja); 1996 1st Intern. Conference on „Role of Engineering Towards Better Environment” RETBE’96, Alexandria (Egipt); udział w International Drying Symposia: 1978, 1980, 1992 Montreal (Kanada), 1982 Birmingham (Wlk. Bryt.), 1984 Kyoto (Japonia); 1986 Cambridge (USA), 1988 Versailles (Francja), 1990 Prague (Czechy); 1994 Gold Coast (Australia); 1996 Kraków; 1998 Thessaloniki (Grecja); 2000 Eindhoven (Holandia). Członkostwo w organizacjach: od 1969 czł. Stow. Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego; od 1976 czł. Komitetu Inżynierii Chemicznej i Procesowej PAN, 1993–2002 wiceprzewodn. tamże, 2003–2007 przewodn. tamże, 1979–2008 przewodn. Sekcji Suszarnictwa tamże; od 1984 czł. ŁTN; 1989–2002 czł. korespondent PAN, od 2002 czł. rzeczywisty tamże; 1992–2002 wiceprezes Oddz. PAN w Łodzi, od 2003 czł. prezydium tamże; 1980–2014 czł. European Federation of Chemical Engineering; 1999–2003 przewodn. Rady Nauk. Instytutu Włókiennictwa w Łodzi, od 2002 czł. założ. i prezes Polskiego Tow. Suszarniczego. Udział w redakcjach czasopism: czł. Rad Red.: 1978–2000 „International Drying Symposia”, od 1990 „Inżynieria Chemiczna i Procesowa”, 1996– 2007 „Inżynierii i Aparatury Chemicznej”, od 1979 „Journal of Separation Process Technology”, 1989–2003 „Drying Technology – an International Journal”, 1978–1990 „Advances in Drying”, 1981–1988 „Developments in Drying”; edytor numerów specjalnych na zaproszenie Redakcji czasopism: 1989, 1996 „Drying Technology”, 2000 „Bulletin of the Polish Academy of Sciences”. Kształcenie kadry naukowej: prom. 15 dokt. Dydaktyka: inżynieria chemiczna i procesowa; podstawy teorii i techniki procesu suszenia; ruch ciepła i aparaty; publ: Teoretyczne podstawy inżynierii chemicznej i procesowej (Warszawa 1985, współaut.); Ruch ciepła. Podstawy teoretyczne inżynierii chemicznej (Łódź 1980). Odznaczenia i nagrody: 1975–2000 12 razy Nagrody MEN za osiągnięcia w pracy nauk., edytorskiej, dydakt. i organizatorskiej; 1991 Medal KEN; 1994 Międzynarod. Nagroda Procter & Gamble „Award for Exellence in Drying Research”; 1995 Honorary Professor, Tianjin University (Chiny); 1995 Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski; 1996 Nagroda Nauk. Miasta Łodzi; 1996 i 2002 Award Certificate of Merit czasopisma „Drying Technology – an International Journal”; 2006 Nagroda Nauk. ŁTN; 2007 Arun S. Mujumdar Medal; 2001 doctor honoris causa West Hungarian University Sopron (Węgry); 2008 Lifetime Achievement Award; 1989 doctor honoris causa University of Strathclyde, Glasgow (Wlk. Bryt.); 2000 doctor honoris causa PŁ. Inne: 1990–1995 czł. Komisji Ekspertów przy Ministerstwie Edukacji Narodowej; 1991–1996 czł. KBN, 1994–1996 wiceprezes tamże, 1994–1996 czł. Komisji Badań Stosowanych tamże; 1994–1997 czł. Rady Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej; wdrożenie wraz z zespołem metody zastosowania fluidyzacji trójfazowej w procesie absorpcji w Zakładach „SIARKOPOL” w Tarnobrzegu; wdrożenie w ok. 10 cukrowniach w Polsce suszarek wibrofluidyzacyjnych i suszarko-chłodziarek do cukru; przewodn. Polskich Misji Nauk.: 1988 Wlk. Bryt., 1989 Japonia, 1996 Republika Federalna Niemiec, 1997 Korea Płd. Hobby: literatura faktu; hist. i literatura nt. Kresów Wschodnich. Bibliografia podmiotowa w wyborze: dorobek nauk. ok. 250 poz.: Simulation of fluidized-bed drying of biosynthesis products, „Chemical Engineering and Processing” (1989, 26 (2), współaut.); Evaluation of equations approximating thermodynamic and transport properties of water, steam and air for use in CAD of drying processes, „Drying Technology” (1991, 9 (3), współaut.); The influence of temperature on sorption isotherms of protein-containing mixtures, „Drying Technology” (1994, 12 (6), współaut.); Evaporation kinetics of single droplets containing dissolved biomass, „Drying Technology” (1996, 14 (9), współaut.); Thermal Processing of Biomaterials (Amsterdam 1998, współaut. i edytor).

Żródło: Słownik członków Łódzkiego Towarzystwa Naukowego 2010-2015

30 września 2018 r. zmarł profesor dr hab. inż. Czesław Strumiłło – były rektor Politechniki Łódzkiej, wybitny uczony w dyscyplinie naukowej: inżynieria chemiczna i procesowa, twórca Polskiej Szkoły Naukowej Suszarnictwa, członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk, doktor honoris causa trzech uczelni: Politechniki Łódzkiej, Strathclyde University (Wielka Brytania) i West Hungarian University (Węgry) oraz honorowy profesor Tianjin University (Chiny).

Prof. Czesław Strumiłło urodził się 17 lutego 1930 r. w Wilnie. Za sprawą wojny Jego rodzina zmuszona była opuścić ojczystą Wileńszczyznę i podzielić los tysięcy Polaków-repatriantów „wypędzonych” z ziemi rodzinnej. Naukę kontynuował w Liceum im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, gdzie w roku 1947 uzyskał świadectwo dojrzałości. Dalsze swoje losy związał z Łodzią i z Politechniką Łódzką. W latach 1947-52 odbył studia na Wydziale Chemicznym tej Uczelni, uzyskując w lutym 1952 roku dyplom inżyniera chemika, magistra nauk technicznych w zakresie inżynierii chemicznej. W roku 1951, jeszcze jako student, przyjął propozycję profesora Mieczysława Serwińskiego objęcia funkcji zastępcy asystenta w Katedrze Inżynierii i Aparatury Chemicznej w macierzystej Uczelni. W kolejnych latach przeszedł wszystkie szczeble kariery pracownika naukowo-dydaktycznego uczelni. W Politechnice Łódzkiej uzyskał stopnie naukowe doktora nauk technicznych (1961) i doktora habilitowanego (1966). W roku 1974 został profesorem nadzwyczajnym, a w roku 1981 – profesorem zwyczajnym. W roku 1989 został wybrany na członka korespondenta, a w roku 2002 na członka rzeczywistego Polskiej Akademii Nauk.

Profesor C. Strumiłło rozwinął szerokie kontakty badawcze z ośrodkami naukowymi za granicą. Inicjacją tych związków było stypendium British Council na Uniwersytecie Birmingham w Wielkiej Brytanii (1962-63), a później w latach 1981-82 stypendium Royal Society na Uniwersytecie Salford i w Electricity Council Research Center. Podczas pobytu w Wielkiej Brytanii rozpoczął badania nad jednoczesnym ruchem ciepła i masy podczas odparowania cieczy do burzliwego strumienia powietrza, które kontynuował po powrocie do kraju. Ponadto, prowadził z gronem współpracowników badania nad procesem fluidyzacji trójfazowej, w wyniku których m.in. zaproponowana została metoda wyznaczania powierzchni międzyfazowej w złożu trójfazowym. Uzyskane wyniki były podstawą do projektowania wymienników masy z wypełnieniem ruchomym, wdrożonych w Kombinacie SIARKOPOL. W końcu lat sześćdziesiątych XX wieku i dalszych rozwinął wraz ze współpracownikami badania w zakresie teorii i techniki suszenia. Badania naukowe obejmowały: określenie mechanizmów transportu ciepła i masy w procesach absorpcji, fluidyzacji, wibrofluidyzacji i suszenia; rozwinięcie technik specjalnych w tych procesach (spalanie pulsacyjne, fluidyzacja trójfazowa, metoda kontaktowo-sorpcyjna, techniki laserowe i in.); badanie kinetyki suszenia i degradacji biomateriałów oraz ruch ciepła i masy podczas odparowania cieczy z powierzchni swobodnej oraz porowatej do strumienia gazu (własna koncepcja modelu fizycznego oraz hipoteza wyjaśniająca mechanizm procesu). Jako visiting professor, na podstawie skierowania ówczesnego Ministra Szkolnictwa Wyższego, spędził 2 lata na Uniwersytecie Centralnym w Las Villas na Kubie (1966-68), mając za zadanie utworzenie laboratorium badawczego oraz rozwinięcie badań naukowych w dziedzinie inżynierii chemicznej. Był zapraszany na wykłady i jako visiting professor do ponad 20 Ośrodków Naukowych w Australii, Brazylii, Chinach, Kanadzie, Nowej Zelandii oraz szeregu krajów europejskich. Przewodniczył Polskim Misjom Naukowym w Japonii (1989), RFN (1996), Korei Południowej (1997) oraz uczestniczył w takiej misji w Wielkiej Brytanii (1988). Był współinicjatorem utworzenia badawczego Programu Polsko-Niemieckiego „INCREASE” w zakresie ochrony środowiska, bezpieczeństwa procesowego i racjonalnego użytkowania energii (1996).

Pod kierunkiem prof. C. Strumiłło ukształtował się na Politechnice Łódzkiej czołowy w kraju i znany na świecie Ośrodek Naukowy Suszarnictwa. Profesor wypromował 15 doktorów, z których pięciu uzyskało stopień doktora habilitowanego, a sześciu tytuł profesora.

Profesor Czesław Strumiłło pełnił wiele funkcji na PŁ: w latach 1984-87 był prorektorem ds. nauki, rektorem (1987-90), kierownikiem Katedry Inżynierii Bioprocesowej (1992-95) i Katedry Procesów Cieplnych i Dyfuzyjnych (1995-2000), dziekanem Wydziału Inżynierii Procesowej i Ochrony Środowiska (1996-99) ) oraz zastępcą dyrektora do spraw naukowych Instytutu Inżynierii Chemicznej na Prawach Wydziału (1970-80). W latach 1999-2003 był przewodniczącym Rady Naukowej Instytutu Włókiennictwa w Łodzi. Prof. Strumiłło pełnił także wiele funkcji w strukturach krajowych i międzynarodowych organizacji naukowych. W Polskiej Akademii Nauk był wiceprezesem (1999-2002), członkiem Prezydium (od 2003) Oddziału PAN w Łodzi, wiceprzewodniczącym (1993-2002), przewodniczącym (2003-2007) Komitetu Inżynierii Chemicznej i Procesowej PAN, przewodniczącym Sekcji Suszarnictwa w tym komitecie (1979-2008). W latach 1993-96 był członkiem rady Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej, a w latach 1990-95 ekspertem Ministra Edukacji Narodowej. W roku 2003 został powołany przez Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki w skład Rady Fundacji Badań Radiacyjnych na pięcioletnią kadencję. W latach 1984-2018 był członkiem Łódzkiego Towarzystwa Naukowego. W latach 1972-2003 był członkiem European Federation of Chemical Engineering jako delegat SITPChem, pełnił funkcję przewodniczącego Drying Working Party of EFChE (1987-88); był delegatem Polski do Science Advisory Committee (1988-2003). Był dwukrotnie wybierany do Komitetu Badań Naukowych (1990-96), a w kadencji 1993-96 wybrany został przewodniczącym Komisji Badań Stosowanych oraz wiceprzewodniczącym KBN-u.

Profesor Strumiłło był członkiem rad redakcyjnych czasopism krajowych i zagranicznych oraz redaktorem specjalnych numerów czasopisma „Drying Technology – an International Journal” oraz „Bulletin of the Polish Academy of Sciences”. Kierował grantami badawczymi w ramach współpracy z ośrodkami naukowymi w USA (Washington State University, International Fine Particle Research Institute, USA-UK) oraz w krajach europejskich w ramach Europejskiego Programu INCOCOPERNICUS.

Za swoją działalność dydaktyczną, naukową i organizacyjną otrzymał 12 nagród Ministra Edukacji Narodowej; nagrodę naukowa miasta Łodzi (1996); międzynarodową nagrodę „Award for Exellence in Drying Research” wręczoną podczas IX International Drying Symposium w Australii w 1994 r. oraz "Lifetime Achievement Award", nagrodę przyznaną na XVI International Drying Symposium, Hyderabad, Indie (2008); A.S. Mujumdar Medal przyznany na 5th Asia-Pacific Drying Conference (The Hong-Kong Univ. of Science and Technology) for the promotion of Drying on an international level (2007). Otrzymał także wiele odznaczeń państwowych i honorowych: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski; Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski; Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski; Medal Komisji Edukacji Narodowej (1984); Złotą Odznakę AZS (1985); Złotą Odznakę Politechniki Krakowskiej (2008); Medal Jubileuszowy Instytutu Inżynierii Chemicznej PAN, Gliwice (2008).

Profesor Strumiłło był wielkim autorytetem naukowym na poziomie międzynarodowym, a w codziennym życiu ciepłym, życzliwym, zawsze gotowym do pomocy człowiekiem. Każdy bezpośredni kontakt z Profesorem był wielką przyjemnością, czuliśmy Jego sympatię, życzliwość, szczere zainteresowanie. Stworzył Zespół, w którym skutecznie realizowano zaawansowane projekty naukowe w legendarnej atmosferze współpracy.

prof. dr hab. inż. Ireneusz Zbiciński

Kierownik Katedry, Kierownik Zakładu Procesów Cieplnych i Dyfuzyjnych PŁ

Sprawozdania z Czynności i Posiedzeń Naukowych Łódzkiego Towarzystwa Naukowego 2018