Profesor Tomasz Grzegorczyk (1949-2021)
Zdjęcie autorstwa Macieja Andrzejewskiego
Tomasz Henryk GRZEGORCZYK (ur. 6 września 1949 w Piotrkowie Trybunalskim - zm.29 września 2021 r.) syn Henryka i Heleny z d. Włodarskiej; prawnik, specjalista z zakresu prawa karnego procesowego sensu largo oraz materialnego prawa karnego skarbowego i prawa wykroczeń.
Ścieżka naukowa
na Wydziale Prawa i Administracji UŁ:
1971- mgr (promotor: prof. A. Szpunar),
1978 – dr (promotor: prof. J. Tylman).
1987 - dr hab. n. praw. w zakresie postępowania karnego;
1995 prof. n. praw.
Ścieżka zawodowa
od 1971–1978 asystent w Instytucie Prawa Karnego (później Zakładzie Postępowania Karnego) UŁ,
1978–1987 adiunkt tamże;
1987–1991 docent w Katedrze Postępowania Karnego i Kryminalistyki UŁ;
od 1991 profesor nadzw. UŁ;
od 1994 kierownik Zakładu Postępowania Karnego UŁ;
od 1997 profesor zw. UŁ;
od 2001 kierownik Katedry Postępowania Karnego i Kryminalistyki UŁ.
Kierunki badawcze: prawo karne procesowe; prawo karne skarbowe i prawo wykroczeń.
Recenzje dorobku naukowego: promotor 22 doktoratów, recenzent w 18 przewodach doktorskich, 20 habilitacyjnych, 3 dotyczących nadania doktoratu honoris causa oraz po jednym w przedmiocie odnowienia doktoratu i w przedmiocie nadania tytułu profesora honorowego, a także w 7 postępowaniach o nadanie tytułu profesora.
Współpraca z ośrodkami naukowymi: 1978–1994 staże naukowe w uniwersytetach: w Segedzie (Węgry), Wiedniu (Austria), Giessen (Niemcy), Moskwie (ZSRR/Rosja), Salonikach (Grecja), 5 publikacji obcojęzycznych, 1 artykuł w języku niemieckim; 1988–1997 współpraca z Czeską Radą Adwokacką, 4 artykuły.
Członkostwo w organizacjach: od 1991 członek Łódzkiego Towarzystwa Naukowego.
Udział w redakcjach czasopism
od 2012 członek Rady Programowej „Systemu Prawa Karnego Procesowego”;
2013–2016 członek Komitetu Redakcyjnego „Państwa i Prawa”.
Kształcenie kadry naukowej: promotor 18 doktoratów.
Dydaktyka: postępowanie karne; prawo wykroczeń; prawo karne skarbowe; prawo podatkowe.
Inne:
1987–1999 radca prawny m.in. w różnych oddziałach banku PKO w Łodzi oraz w ówczesnych instytucjach służby zdrowia; orzekał w Samorządowym Kolegium Odwoławczym w Łodzi;
od 1992 szkolenia dla sędziów, prokuratorów, radców prawnych, pracowników urzędów i izb skarbowych z zakresu postępowania karnego i prawa karnego skarbowego;
1995–1999 członek Kolegium Najwyższej Izby Kontroli;
1995–2002 członek Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego, w Zespole ds. zmian prawa wykroczeń, 1999–2002 przewodniczący tamże;
1999–2016 sędzia Sądu Najwyższego w Izbie Karnej;
2001 współtwórca projektu kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia;
2004– 2006, 2009–2016 członek Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego, przewodniczący Zespołu Prawa Karnego Procesowego tamże;
2007–2009 członek zespołów ds. zmian w ustawie o prokuraturze oraz zmian w kodeksie postępowania 121 karnego, co zaowocowało wówczas nowelizacjami tych aktów prawnych, uchwalonymi w 2009;
współtwórca projektu wielkiej nowelizacji procedury karnej z 2013 i 2015.
Odznaczenia i nagrody:
1980 Nagroda MNSWiT za rozprawę doktorską Obrońca w postępowaniu przygotowawczym (Łódź 1988);
1980, 1981, 1982, 1983, 1984, 1985, 1987, 1987, 1993, 1995, 1996, 2002, 2004, 2007, 2014 Nagrody Rektora UŁ, indywidualne za działalność naukową i dydaktyczną;
1988, 2009 Nagrody Rektora UŁ, zespołowe za działalność naukową i dydaktyczną;
1988 Nagroda w konkursie „Państwa i Prawa” na najlepsze prace hab. za rozprawę Wnioskowy tryb ścigania czynów karanych (Łódź 1998);
1994 Brązowy Krzyż Zasługi;
1996 Złota Odznaka UŁ;
1998 Medal KEN;
1997, 2005 i 2013 Medal Lex Veritas Iustitia;
1999 Medal UŁ w Służbie Społeczeństwu i Nauce;
1999 Nagroda MEN za pierwsze wydanie podręcznika Polskie postępowanie karne (Warszawa 1998, współautor);
2001 Złoty Krzyż Zasługi;
2011 Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski;
2009 Nagroda Rektora UŁ, zespołowa za I wydanie opracowania Prawo karne procesowe (Warszawa 2008);
2014 Nagroda w konkursie na najlepszy podręcznik akademicki z 2013.
Hobby: książki historyczne i pamiętniki; turystyka krajowa i zagraniczna; opera; kino; teatr.
Bibliografia podmiotowa w wyborze: dorobek naukowy - 345 pozycji. Wnioskowy tryb ścigania czynów karalnych (Łódź 1986); Obrońca w postępowaniu przygotowawczym (Łódź 1988); Kodeks postępowania karnego. Komentarz (Kraków 1998); Kodeks postępowania karnego i ustawa o świadku koronnym. Komentarz (Warszawa 2008); Kodeks karny skarbowy. Komentarz (Warszawa 2009).
Żródło: Słownik członków Łódzkiego Towarzystwa Naukowego 2010-2015
WSPOMNIENIE - pobierz PDF
W dniu 29 września 2021 r. zmarł Profesor Tomasz Grzegorczyk. Śmierć Pana Profesora okryła głębokim żalem rodzinę, bliskich, przyjaciół, a także zespół Katedry Postępowania Karnego i Kryminalistyki, społeczność akademicką Uniwersytetu Łódzkiego, liczne grono procesualistów karnych, sędziów i pracowników Sądu Najwyższego, środowisko prawnicze, w tym wielu wychowanków. Profesor Tomasz Grzegorczyk cieszył się powszechnym szacunkiem i sympatią.
Prof. dr hab. Tomasz Grzegorczyk urodził się 6 września 1949 r. w Piotrkowie Trybunalskim. Po ukończeniu w rodzinnym mieście I Liceum Ogólnokształcącego im. Bolesława Chrobrego rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Łódzkim, podczas których korzystał ze stypendium uniwersyteckiego oraz sądowego Sądu Wojewódzkiego w Łodzi. Pan Profesor ukończył studia z wyróżnieniem, przygotowując w Katedrze Prawa Cywilnego, pod opieką Profesora Adama Szpunara, pracę magisterską na temat umowy komisu. Profesor Mieczysław Siewierski zaproponował wówczas Profesorowi Tomaszowi Grzegorczykowi stanowisko asystenta w kierowanym przez siebie Zakładzie Postępowania Karnego, wchodzącym w skład Instytutu Prawa Karnego, na czele którego stał Profesor Janusz Tylman. Pod opieką naukową Profesora Janusza Tylmana Pan Profesor uzyskał w 1978 r. stopień naukowy doktora nauk prawnych na podstawie rozprawy pt. Obrońca w postępowaniu przygotowawczym. Została ona opublikowana dopiero dziesięć lat później, ze względu na zgłaszane do niej zastrzeżenia cenzorskie. W czasie przygotowywania dysertacji Pan Profesor ukończył aplikację sądową. W 1987 r. na podstawie monografii pt. Wnioskowy tryb ścigania czynów karalnych Profesor Tomasz Grzegorczyk uzyskał stopień naukowy doktora habilitowanego nauk prawnych.
Po habilitacji Pan Profesor został powołany na stanowisko docenta w Katedrze Postępowania Karnego i Kryminalistyki na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego, a w 1991 r. na stanowisko profesora nadzwyczajnego. W 1994 r. Profesor Tomasz Grzegorczyk został kierownikiem Zakładu Postępowania Karnego, natomiast w 2001 r. objął funkcję kierownika Katedry Postępowania Karnego i Kryminalistyki, którą sprawował do września 2020 r. W 1995 r. Profesor Tomasz Grzegorczyk otrzymał z rąk Prezydenta RP tytuł profesora nauk prawnych.
Znaczący jest wkład Profesora Tomasza Grzegorczyka w rozwój kadry naukowej. Pięcioro pracowników kierowanej przez Pana Profesora Katedry Postępowania Karnego i Kryminalistyki WPiA UŁ uzyskało stopień naukowy doktora habilitowanego, a 22 osoby obroniły pod Jego opieką rozprawy doktorskie. Ostatni doktorant Pana Profesora uczynił to z wyróżnieniem w styczniu 2020 r. Profesor Tomasz Grzegorczyk był ponadto recenzentem w 18 przewodach doktorskich, 20 habilitacyjnych, 7 postępowaniach o nadanie tytułu profesora, 3 dotyczących nadania doktoratu honoris causa oraz po 1 w przedmiocie odnowienia doktoratu i w przedmiocie nadania tytułu profesora honorowego.
Kierując Katedrą Profesor Tomasz Grzegorczyk konsekwentnie realizował założenie zgromadzenia w niej zarówno dogmatyków prawa, jak i praktyków wykonujących różne zawody prawnicze: sędziów, adwokatów, radców prawnych, policjantów, członków samorządowych organów orzekających, tworząc forum wymiany myśli i dyskusji. Katedra Postępowania Karnego i Kryminalistyki WPiA UŁ stała się znaczącym ośrodkiem akademickim zajmującym się procesem karnym sensu largo. Profesor Tomasz Grzegorczyk kierował Zespołem opierając się na szacunku i autorytecie. Polecenia były w istocie prośbami kierowanymi do pracowników, których Pan Profesor umiejętnie wprowadzał w kolejne stopnie aktywności akademickiej, potrafiąc przy tym dostrzec i uwolnić drzemiący w ludziach potencjał. Wśród kierunków naukowych realizowanych w Katedrze kierowanej przez Pana Profesora należy wskazać m.in. badania na temat prawa karnego procesowego, prawa karnego skarbowego, prawa wykroczeń i postępowania w sprawach o wykroczenia, a także kryminalistyki, kryminologii, wiktymologii czy medycyny sądowej.
Profesor Tomasz Grzegorczyk należał do bardzo lubianych i cenionych dydaktyków. Studenci i słuchacze studiów podyplomowych chętnie uczestniczyli w zajęciach prowadzonych z pasją, zaangażowaniem, z odwoływaniem się do bogatej praktyki orzeczniczej, dzięki czemu trudne i złożone kwestie stawały się zrozumiałe. Podobnie egzaminy, które czasami zmieniały się w dyskusje, wymiany poglądów, czyniąc z nich spotkanie równorzędnych rozmówców, jako że i taki charakter nadawał egzaminom Pan Profesor.
Profesor Tomasz Grzegorczyk wykonywał ponadto zawód radcy prawnego, a także orzekał w Samorządowym Kolegium Odwoławczym w Łodzi. W latach 1995-1999 był członkiem Kolegium Najwyższej Izby Kontroli. Swoją wiedzę i doświadczenie Pan Profesor przekazywał w trakcie szkoleń prowadzonych dla sędziów, prokuratorów, adwokatów, radców prawnych, pracowników administracji skarbowej. Z kolei w 1999 r. został powołany na stanowisko Sędziego Sądu Najwyższego, w którym orzekał w Izbie Karnej do 2016 r., kiedy przeszedł w stan spoczynku. W Sądzie Najwyższym podkreślano, że pomimo braku doświadczenia w sądach powszechnych Profesor Tomasz Grzegorczyk dał się poznać jako znakomity sędzia, potrafiący wykorzystać swoją wiedzę teoretyczną w trakcie rozpoznawania spraw, narad i wydawania orzeczeń. Był przy tym zawsze gotowy do dyskusji i otwarty na argumenty innych osób. Cieszył się uznaniem, szacunkiem i sympatią sędziów i pracowników Sądu Najwyższego.
Imponujący jest dorobek naukowy Profesora Tomasza Grzegorczyka, obejmujący blisko 350 publikacji naukowych, wśród których znajduje się 47 opracowań książkowych, około 90 rozdziałów w monografiach wieloautorskich, 170 artykułów naukowych, glosy do orzeczeń sądowych, recenzje, sprawozdania naukowe oraz redakcje i współredakcje prac zbiorowych. Pan Profesor był również, wraz z Profesorem Januszem Tylmanem, autorem wielokrotnie wznawianego, cenionego przez studentów oraz aplikantów i praktyków, dwukrotnie nagradzanego podręcznika akademickiego pt. Polskie postępowanie karne. Profesor Tomasz Grzegorczyk zajmował się postępowaniem karnym, prawem karnym skarbowym, prawem wykroczeń, postępowaniem w sprawach o wykroczenia, a także prawem karnym materialnym oraz prawem dewizowym. Współpracował także z zagranicznymi ośrodkami naukowymi, odbywając staże naukowe na uniwersytetach w Segedzie, Wiedniu, Giessen, Moskwie i Salonikach.
Profesor Tomasz Grzegorczyk w niezwykle przystępny sposób mówił i pisał o prawie. Potrafił dostrzec złożone problemy jurydyczne i je rozwiązywać. Opierał się na znajomości różnych metod wykładni i umiejętności ich stosowania, a także swobodnym, komunikatywnym języku i intuicji prawniczej. Podkreślał przy tym, że prawo jest dla ludzi, a nie na odwrót. Publikacje Pana Profesora są powszechnie cytowane w literaturze naukowej, odwołuje się do nich także orzecznictwo, zarówno sądów powszechnych, jak i Sądu Najwyższego.
Profesor Tomasz Grzegorczyk był aktywnym uczestnikiem procesu legislacyjnego. W latach 1995-2002 był członkiem Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego w Zespole do spraw zmian prawa wykroczeń, a od 1999 r. przewodniczył temu Zespołowi. W związku z powyższym Pan Profesor był współtwórcą projektu Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia, przyjętego w 2001 r. Z kolei w latach 2004-2006, a następnie od 2009 r. do stycznia 2016 r. był członkiem Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego, w której przewodniczył Zespołowi Prawa Karnego Procesowego, współtworząc projekt tzw. wielkiej nowelizacji prawa karnego procesowego z lat 2013 i 2015. Natomiast w latach 2007–2009 był członkiem zespołów do spraw zmian w ustawie o prokuraturze oraz zmian w Kodeksie postępowania karnego, których prace zaowocowały nowelizacjami tych aktów prawnych, uchwalonymi w 2009 r.
Profesor Tomasz Grzegorczyk za swoją działalność był wielokrotnie honorowany orderami i odznaczeniami: Brązowym Krzyżem Zasługi (1994), Złotym Krzyżem Zasługi (2001), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2011), a także Honorową Odznaką Miasta Łodzi (1987), Złotą Odznaką Uniwersytetu Łódzkiego (1996), Medalem Pamiątkowym Ministra Sprawiedliwości Lex Veritas Iustitia (1997, 2005, 2013), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1998) oraz Medalem Uniwersytet Łódzki w Służbie Społeczeństwu i Nauce (1999). Działalność naukowa i dydaktyczna Profesora Tomasza Grzegorczyka była wielokrotnie nagradzana przez Rektora Uniwersytetu Łódzkiego. Dobek ten obejmuje 19 nagród, w tym 17 indywidualnych i 2 zespołowe, spośród których 15 indywidualnych i 1 zespołowa mają charakter naukowy. W maju 2021 r. Senat Uniwersytetu Łódzkiego podjął uchwałę o uhonorowaniu Profesora Tomasza Grzegorczyka medalem Universitas Lodziensis Merentibus (Za szczególne zasługi dla UŁ).
Profesor Tomasz Grzegorczyk był osobą bardzo otwartą, serdeczną i pogodną. Mając ogromny dorobek i autorytet naukowy był w kontaktach z ludźmi skromny i bezpośredni, co powodowało, że w każdym otoczeniu cieszył się powszechnym szacunkiem i sympatią. Ważną sferą w życiu Pana Profesora była rodzina, czemu wielokrotnie dawał wyraz i o której zawsze ciepło opowiadał, wykazując jednocześnie życzliwe zainteresowanie sprawami rodzinnymi pracowników Katedry. Cieszył się z sukcesów i martwił problemami zarówno ich, jak i najbliższych im osób. To tworzyło przyjazną i życzliwą atmosferę, którą wszyscy cenili.
Odszedł nasz Mistrz, wybitny uczony, charyzmatyczny dydaktyk, znakomity sędzia, świetny szef, a przede wszystkim wyjątkowy Człowiek, którego będzie nam wszystkim bardzo brakowało.
Uroczystości pogrzebowe Profesora Tomasza Grzegorczyka odbyły się 7 października 2021 r. Wspominali i żegnali wówczas Pana Profesora Prorektor UŁ ds. nauki prof. dr hab. Zbigniew Kmieciak, Dziekan Wydziału Prawa i Administracji UŁ prof. UŁ dr hab. Monika Bogucka-Felczak, Prezes Sądu Najwyższego kierujący Izbą Karną dr Michał Laskowski, przedstawiciel Prezydenta Miasta Łodzi prof. UŁ dr hab. Marcin Górski, Wiceprezes Naczelnej Rady Adwokackiej adwokat Bartosz Tiutiunik oraz piszący te słowa, wypowiadający się w imieniu Zespołu Katedry Postępowania Karnego i Kryminalistyki Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego. Pan Profesor spoczął w Alei Zasłużonych Cmentarza Komunalnego Doły w Łodzi.
Radosław Olszewski
Z wielkim smutkiem zawiadamiamy, że 29 września 2021 r. w wieku 72 lat zmarł
prof. dr hab.
Tomasz Grzegorczyk
Wybitny prawnik
Członek Wydziału II Łódzkiego Towarzystwa Naukowego
Wieloletni Kierownik
Katedry Postępowania Karnego i Kryminalistyki WPiA UŁ
Sędzia Sądu Najwyższego w stanie spoczynku
Pogrzeb odbędzie się 7 października 2021 r. (czwartek) o godz. 12.00
na Cmentarzu Komunalnym Doły, przy ul. Smutnej 1 w Łodzi.
Wyrazy głębokiego współczucia Rodzinie i Bliskim Pana Profesora składają
Prezes, Zarząd i cała społeczność Łódzkiego Towarzystwa Naukowego